-
1 ΘΎω
ΘΎω, vgl. ϑύνω u. ϑυνέω; ϑῦε, Od. 15, 222; ϑῡετε, Eur. I. A. 1348; aber ϑύοντα mit kurzem υ Od. 15, 260, vgl. Hippon. Ath. IX, 370 c, s. zu Ende; ϑύσω, dor. ϑῡσῶ, Theocr. 2, 33; perf. τέϑυκα, mit kurzem υ, Ar. Lys. 1062; aor. pass. ἐτύϑην, mit kurzem υ, Aesch. Ch. 240; sync. aor. med. ϑύμενος Pratin. bei Ath. XIV, 617 d; – 1) opfern; bei Hom. nur vom Verbrennen der ἀπαρχαί, bei den Att. auch vom Schlachten der Opferthiere, s. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 82; ἄργματα ϑῦσε ϑεοῖς Od. 14, 446; ϑεοῖσι δὲ ϑῠσαι ἀνώγει Il. 9, 219, wo darauf folgt ὁ δ' ἐν πυρὶ βάλλε ϑυηλάς, Od. 9, 231 πῦρ κείαντες ἐϑύσαμεν, wo sie nur von dem Käse, den sie essen, den Göttern Etwas darbringen können, was Ath. V, 179 c ἀπαρχὰς τῶν βρωμάτων νέμειν τοῖς ϑεοῖς erkl.; Od. 15, 222 u. 260 ist von einer Libation auf dem Schiffe die Rede; – übh. opfern Pind. Ol. 11, 59. 13, 66; ἀποτρόποισι δαίμοσι ϑῦσαι πέλανον Aesch. Pers. 200; νυκτίσεμνα δεῖπν' ἐπ' ἐσχάρᾳ πυρὸς ἔϑυον Eum. 109; Ἀργείοισιν εὔχεσϑαι χρεών, ϑύειν τε λεί. βειν τε Suppl. 459; ἔϑυσεν αὑτοῦ παῖδα Ag. 1391; καὶ τῆς τυϑείσης νηλεῶς ὁμοσπόρου Ch. 240, wie τὴν σὴν ὅμαιμον ϑῦσαι ϑεοῖσιν Soph. El. 522; ξένους Eur. I. T. 278; übertr., schlachten, morden, ξίφει ϑύουσα ϑῆλυς ἄρσενας ib. 1332; ἀπαρχάς Ar. Ran. 1239; κριϑάς, πυρούς, μελιττούτας Av. 565 ff.; δεκάτην 922; χοῖρον Ach. 758; übh. schlachten, δελφάκιον Lys. 1062; τῷ ἡλίῳ ϑύουσι ἵππους Her. 1, 216; ἱερεῖα Thuc. 1, 126 u. Folgde oft; τὰ μέγιστα ϑύματα Plat. Polit. 290 e; ϑυσίας Rep. IV, 419 u. öfter; Euthyph. 14 c οὐκοῦν τὸ ϑύειν δωρεῖσϑαί ἐστι τοῖς ϑεοῖς. – Auch pass.; τεϑυμένα ἱερά Xen. Hell. 3, 4, 4 u. sonst. – Selten c. gen., λιβανωτοῦ D. C. 56, 31. – Man bemerke noch εὐαγγέλια ϑύειν ἑκατὸν βοῦς Ar. Equ. 654, hundert Stiere für die glückliche Nachricht opfern; βασιλέως γενέϑλια ἅπασα ϑύει καὶ ἑορτάζει ἡ Ἀσία, Asien feiert mit Opfern den Geburtstag des Königs, Plat. Alc. I, 121 c; γάμους ϑύειν Plut. Pomp. 55, διαβατήρια Lucull. 24, διαβατήρια ϑύεσϑαι Thuc. 5, 54, σωτήρια, Opfer für die Rettung, Xen. An. 3, 2, 9, εὐχαριστήρια, Dankopfer, Pol. 5, 14, 8. – Med. opfern lassen, ein Opfer veranstalten; Ἀϑηναίοις ϑυσαμένοις πρὸ τοῦ λοιμοῦ Plat. Conv. 201 d Rep. II, 378 a; bes. ein Opferthier schlachten lassen, um aus den Eingeweiden Kunde über den Ausgang einer Sache zu erhalten, ἐγένετο ϑυομένοισι τὰ σφάγια χρηστά Her. 9, 62, ἐϑύετο καὶ καλλιερέετο 7, 167; ϑυομένῳ ἐπὶ Κρότωνα, in Beziehung auf den Marsch gegen Kroton, 5, 44 (vgl. Xen. An. 7, 8, 21); ἐπὶ τῷ Πέρσῃ 9, 10; ἐπ' ἐξόδῳ ἐϑύετο Εενοφῶν, er opferte, um über den Ausfall eines Streifzuges Etwas zu erfahren, Xen. An. 6, 2, 9; ἐπὶ τούτοις ἐϑύσαντο 3, 5, 18, wo Krüger viele Beispiele der Art, auch von περί τινος, beibringt; ὑπὲρ τῆς μονῆς 5, 6, 27; c. inf., ἐμοὶ ϑυομένῳ ἰέναι ἐπὶ βασιλέα οὐκ ἐγίγνετο τὰ ἱερά 2, 2, 3, wenn man nicht besser den inf. zu ἐγίγνετο τὰ ἱερά bezieht; mit indirekter Frage, ἐϑυόμην, εἰ βέλτιον εἴη 5, 9, 31, vgl. 7, 2, 15, ich opferte, um zu erfahren, ob es besser sei. – 2) im praes. u. impf. von jeder heftigen, ungestümen Bewegung, daherstürmen, daherbrausen (vgl. ϑέω u. σεύω); vom brausenden Sturme, ἄνεμος λαίλαπι od. σὺν λαίλαπι ϑύων, Od. 12, 400. 408; ἀνέμων ϑύουσιν ἀῆται Hes. O. 619; Th. 875; von daherwogenden Fluthen u. Flüssen, ὁ δ' ἐπέσσυτο οἴδματι ϑύων Il. 21, 234; 23, 230; κῦμα δ' ὄπισϑεν μέγα ϑῦε ϑαλάσσης Od. 13, 84; πόντος ἀπείριτος οἴδματι ϑύων Hes. Th. 109; δάπεδον αἵματι ϑῦεν, der Boden wogte, schäumte od. dampfte von Blut, Od. 11, 420. 22, 309. 24, 184. Auch von Menschen, in leidenschaftlicher Bewegung sein, rasen, toben; ἔγχεϊ ϑῦεν, er wüthete mit dem Speer in der Schlacht, Il. 11, 180. 16, 699; ἦ γὰρ ὅ γ' ὀλοῇσι φρεσὶ ϑύει, οὐδέ τι οἶδε νοῆσαι 1, 342; vom Zorn, κασιγνήταν μένει ϑύοισαν Pind. P. 3, 33. Von der Schlange, Nic. Th. 128; im sync. aor., ϑύμενος ἀν' ὄρεα Pratin. Ath. XIV, 617 d. Nach Hesych. auch = ἐνϑουσιᾷν. – Der gemeinschaftliche Begriff beider Bdign scheint der des Auffahrens, Aufloderns zu sein. [In ϑύειν brauchen Eur. El. 1136 Cycl. 334 u. Ar. Ach. 758 das υ kurz, wie einige andere Komiker, Mein. Men. p. 254; Pind. scheint es in der ersten Bedeutung kurz, in der zweiten lang gebraucht zu haben; so ist auch in den abgeleiteten Wörtern, die den Begriff des Opferns ausdrücken, wie ϑυσία, ϑυηλή, das υ kurz; wo der Begriff der Bewegung vorherrscht, ϑυμός, ϑύνω ist es lang; in anderen schwankt die Quantität wie die Bdtg.]
-
2 θύω
θύω, (1) opfern; nur vom Verbrennen der ἀπαρχαί, auch vom Schlachten der Opfertiere; πῦρ κείαντες ἐϑύσαμεν, wo sie nur von dem Käse, den sie essen, den Göttern etwas darbringen können; übertr., schlachten, morden; übh. schlachten; εὐαγγέλια ϑύειν ἑκατὸν βοῦς, hundert Stiere für die glückliche Nachricht opfern; βασιλέως γενέϑλια ἅπασα ϑύει καὶ ἑορτάζει ἡ Ἀσία, Asien feiert mit Opfern den Geburtstag des Königs; σωτήρια, Opfer für die Rettung. Med. opfern lassen, ein Opfer veranstalten; bes. ein Opfertier schlachten lassen, um aus den Eingeweiden Kunde über den Ausgang einer Sache zu erhalten; ϑυομένῳ ἐπὶ Κρότωνα, in Beziehung auf den Marsch gegen Kroton; ἐπ' ἐξόδῳ ἐϑύετο Εενοφῶν, er opferte, um über den Ausfall eines Streifzuges etwas zu erfahren; ἐϑυόμην, εἰ βέλτιον εἴη, ich opferte, um zu erfahren, ob es besser sei. (2) im praes. u. impf. von jeder heftigen, ungestümen Bewegung, daherstürmen, daherbrausen; vom brausenden Sturme; von daherwogenden Fluten u. Flüssen; δάπεδον αἵματι ϑῦεν, der Boden wogte, schäumte od. dampfte von Blut. Auch von Menschen: in leidenschaftlicher Bewegung sein, rasen, toben; ἔγχεϊ ϑῦεν, er wütete mit dem Speer in der Schlacht; vom Zorn. Der gemeinschaftliche Begriff scheint der des Auffahrens, Aufloderns zu sein; so ist auch in den abgeleiteten Wörtern, die den Begriff des Opferns ausdrücken, wie ϑυσία, ϑυηλή, das υ kurz; wo der Begriff der Bewegung vorherrscht, ϑυμός, ϑύνω ist es lang -
3 προ-θύω
προ-θύω (s. ϑύω), vorher od. vorläufig opfern; προϑυσόμενος τῆς ποιήσεως Ar. Thesm. 38; πρὸ πάντων ϑεῶν τῇ Ἑστίᾳ πρώτῃ προϑύειν Plat. Crat. 401 d; προεϑύετο ταῖς Μούσαις Plut. Lycurg. 21; für Einen opfern, παιδὸς προϑύσων ξένια καὶ γενέϑλια Eur. Ion. 805; ὑπὲρ χϑονός Suppl. 29.
-
4 συν-θύω
-
5 κατα-θύω
κατα-θύω (s. ϑύω), opfern, schlachten; πρόβατα Her. 8, 19; Xen. An. 4, 5, 36 u. Sp.; übh. opfern, weihen, τὴν δεκάτην Xen. An. 5, 3, 13, wie D. Sic. 4, 21. – Das med., νῦν μὲν τοῖς φίλτροις καταϑύσομαι Theocr. 2, 159, vgl. ib. v. 3, durch Zaubertränke zur Liebe zwingen, bezaubern.
-
6 ἐπι-θύω
ἐπι-θύω (s. ϑύω), Weihrauch auf den Altar, ins Feuer werfen, D. Sic. 12, 11. 18, 60; übh. auf dem Altar opfern, ἐπὶ τοῦ βωμοῦ τὰς δεκάτας D. H. 1, 40; hinterher, noch dazu opfern, τὸν δ' ἀπέτισεν τέλεον νεαροῖς ἐπιϑύσας Aesch. Ag. 1485; im med., τὸ δεύτερον ἐπιϑυσάμενος Plut. Marc. 29; Νέρωνι Γάλβαν ἐπιϑυσώμεϑα Galb. 14. Allgem., opfern, τοῖς ϑεοῖς Ar. Plut. 1116; D. Hal. 1, 23. – Davon verschieden ist
-
7 ἐκ-θύω [2]
ἐκ-θύω (s. ϑύω), hinopfern, bes. zur Sühnung, Soph. El. 562; hinopfern, zu Grunde richten, Eur. Or. 188 Cycl. 370. – Med., durch ein Opfer aus-, versöhnen, ἄγος Her. 6, 91; τέρατα D. Cass. 41, 14; ὑπέρ τινος, für Einen ein Sühnopfer darbringen, um ein Unglück von ihm abzuwenden, Plut. Alex. 50; ἐκϑύσασϑαι ϑεοῖς Strab. 6, 2, 11.
-
8 παρα-θύω
παρα-θύω, danebenher- od. dran vorbeieilen (?).
-
9 παρ-θύω
-
10 περι-θύω
περι-θύω, rings herum opfern, im med., Plut. de superstit. 6.
-
11 ἀπο-θύω
-
12 ἀνα-θύω
ἀνα-θύω, darauf losstürmen, Ap. Rh. 3, 685, auffahren, VLL.; ὕδωρ ἐξ ἀμαρᾶν ἀνέϑυε, das Wasser sprang hervor, Callim. Cer. 30.
-
13 ἐπῑ-θύω
ἐπῑ-θύω, nur episches Wort mit Verlängerung des dadurch Vershebung, weswegen man es auch von ἰϑύω ableiten wollte u. die Schol. erkl. ἐπ' εὐϑείας ὁρμᾶν, darauf losgehen mit Heftigkeit, anstürmen; οἱ δὲ ἐρύσσασϑαι ποτὶ Ἴλιον ἠνεμόεσσαν Τρῶες ἐπιϑύουσι Il. 18, 174; ὡς ἂν ἐπιϑύσαντες ἑλοίμεϑα Od. 16, 297; αἰετὸς αἰϑερίοισιν ἐπιϑύων γυάλοισιν Opp. Cyn. 1, 281, vgl. 385. – Uebh. heftig begehren, verlangen, c. inf., Ap. Rh. 2, 1154. 3, 354; vgl. auch Man. 2, 340, wo οἷσί τ' ἐπιϑύνωσ' ἔργοις in ἐπιϑύωσι zu ändern scheint.
-
14 ἐκ-θύω
ἐκ-θύω, hervorbrechen, von Hautausschlägen, Hippocr.
-
15 ἐκθύω
--------------------------------ἐκ-θύω, hinopfern, bes. zur Sühnung; hinopfern, zu Grunde richten; durch ein Opfer aus-, versöhnen; ὑπέρ τινος, für einen ein Sühnopfer darbringen, um ein Unglück von ihm abzuwenden -
16 τύφω
τύφω, fut. ϑύψω, aor. ἔϑυψα, perf. τέϑυμμαι, aor. ἐτύφην, Rauch, Dampf machen, κηκὶς μηρίων ἐτήκετο κἄτυφε κἀνέπτυε, Soph. Ant. 996; rauchern, καπνὸν τύφειν, Rauch machen, Her. 4, 196; καπνῷ τύφειν μελίσσας, die Bienen mit Rauch vertreiben; auch καπνῷ τύφειν τὴν πόλιν, die Stadt mit Rauch und Qualm erfüllen, Ar. Vesp. 457. 1059. – In Rauch aufgehen lassen, bes. in langsamem Feuer verbrennen, versengen, pass. rauchen, schweelen, glimmen, τύφεται Ἴλιον, Eur. Troad. 146; δόμων ἐρείπια τυφόμενα, Bacch. 8; u. übertr., sich in langsamer Gluth verzehren, bes. von der Liebe, πόϑοις τυφόμενον γλυκὺ πῦρ, Mel. 13 (XII, 63); τύφεσϑε ὑποκαιόμενοι, 4 (XII, 92); τύφεται πῦρ ἐγκρύφιον, Philodem. 15 (V, 124), u. öfter in Anth.; τύφεσϑαι καὶ ϑυμιᾶσϑαι, Arist. meteor. 2, 5; τυφόμενος πόλεμος, ein glimmender, noch nicht völlig ausgebrochener Krieg, Plut. Sulla 6, u. a. Sp. – Verwandt mit ϑύω, fumus. – [Υ im aor. pass. ist kurz.]
-
17 φιαρός
φιαρός, ion. φιερός, leuchtend, glänzend, hell; nach Galen λαμπρὸς ὑπὸ ὑγρότητος; Nic. φιαρὴν δὲ ποτοῠ ἀποαίνυσο γρῆ ϋν Al. 91, von der Fetthaut auf der stehenden Milch, Schol. τὸν πεπηγότα ἀφρὸν τοῠ γάλακτος; vgl. Philostr. imagg. 1, 31 und Theocr. bei Ath. VI, 284 a; übh. fett, ὄρνις Nic. Al. 387; auch, wie λιπαρός, von der glänzenden Oberfläche des Leibes od. einzelner Glieder, die in frischer Gesundheit u. jugendlicher Fülle strotzen. φιαρωτέρα ὄμφακος ὠμῆς Theocr. 11, 21, von einem jungen Mädchen gesagt. – Schon die Alten leiteten es von φάος ab, schwerlich richtig, obgleich im E. M. aus Callim. φιαρὴ τῆμος ἀνέσχεν ἕως angeführt wird, Andere von πῖαρ, πιαρός. – Buttmann nimmt zwei Grundbedeutungen an, die eine von φῶς, wie μνιαρός von μνοῠς gebildet, die andere von φύω, wie ϑίασος von ϑύω, compact, fest.
-
18 θυσείω
-
19 θυεία
-
20 θυμέλη
θυμέλη, ἡ (ϑύω), der Ort, wo geopfert wird; Tempel, Aesch. Suppl. 654; δεξίποροι ϑεῶν ϑυμέλαι Eur. Suppl. 64; ϑυμέλαι οἴκων Rhes. 235. Nach Phryn. 163 auch = das Opfer. In dem athenischen Theater der hohe Altar in der Mitte der Orchestra, auf dem der Koryphaeus steht, Pratin. bei Ath. XIV, 617 c Διονυσιάδα πολυπάταγα ϑυμέλην. Bei Sp. übh. Theater, Bühne, wie Luc. Salt. 76; neben σκηνή, im plur., Simm. Theb. 1 (VII, 21); ein Schaugerüst, das Theater, ὥςπερ ἐκ ϑυμέλης Plut. Pyth. or. 22; ὁ ἀπὸ τῆς ϑυμέλης, von einem Komödiendichter, Demetr. 12 Alex. 67; Luc. salt. 76; ἐν ϑυμέλῃσι καὶ ἐν σκηνῇσι Simmi. 1 (VII, 21). Auch = das Schauspiel, Alciphr. 2, 3 E. – Bei Eur. I. A. 152 sollen ϑυμέλαι Κυκλώπων die kyklopischen Mauern sein. – Bei Pherecrat. in B. A. 42 = ϑυλήματα.
См. также в других словарях:
θύω — (I) (ΑΜ θύω) προσφέρω θυσία, θυσιάζω νεοελλ. μτφ. 1. καταστρέφω, αφανίζω, εξοντώνω 2. φρ. α) «θύω στον Βάκχο» μεθώ, πίνω υπερβολικά β) «θύω στην Αφροδίτη» παραδίδομαι σε σαρκικές απολαύσεις γ) «θύω και απολλύω» i. κάνω μεγάλες καταστροφές ii.… … Dictionary of Greek
θύω — θύον thyine wood neut nom/voc/acc dual θύον thyine wood neut gen sg (doric aeolic) θύ̱ω , θύω 1 offer by burning pres subj act 1st sg θύ̱ω , θύω 1 offer by burning pres ind act 1st sg θύ̱ω , θύω 2 rage pres subj act 1st sg θύ̱ω , θύω 2 rage pres… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θυώ — (I) θυῶ, όω (Α) [θύος] αρωματίζω κάτι, γεμίζω με ευωδία («ἐλαίῳ... τὸ ῥὰ οἱ τεθυωμένον ἧεν» με λάδι που ήταν γι αυτήν αρωματισμένο, ευωδιασμένο, Ομ. Ιλ.). (II) θυῶ, άω (Α) [θύω (ΙΙ)] (για θηλυκούς χοίρους) βρίσκομαι σε οργασμό … Dictionary of Greek
Θυῶ — Θυάς attack masc gen sg (attic epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θυῶ — θυάω rut pres imperat mp 2nd sg θυάω rut pres subj act 1st sg (attic epic ionic) θυάω rut pres ind act 1st sg (attic epic ionic) θυάω rut pres subj act 1st sg (attic epic doric ionic) θυάω rut pres ind act 1st sg (attic epic doric ionic) θυάω rut … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θῦον — θύω 1 offer by burning pres part act masc voc sg θύω 1 offer by burning pres part act neut nom/voc/acc sg θύω 1 offer by burning imperf ind act 3rd pl (homeric ionic) θύω 1 offer by burning imperf ind act 1st sg (homeric ionic) θύω 2 rage pres… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θῦσον — θύω 1 offer by burning aor imperat act 2nd sg θύω 1 offer by burning fut part act masc voc sg θύω 1 offer by burning fut part act neut nom/voc/acc sg θύω 2 rage aor imperat act 2nd sg θύω 2 rage fut part act masc voc sg θύω 2 rage fut part act… … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θῦε — θύω 1 offer by burning pres imperat act 2nd sg θύω 1 offer by burning imperf ind act 3rd sg (homeric ionic) θύω 2 rage pres imperat act 2nd sg θύω 2 rage imperf ind act 3rd sg (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θῦσαι — θύω 1 offer by burning aor imperat mid 2nd sg θύω 1 offer by burning aor inf act θύω 2 rage aor imperat mid 2nd sg θύω 2 rage aor inf act … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
θῦσαν — θύω 1 offer by burning aor part act neut nom/voc/acc sg θύω 1 offer by burning aor ind act 3rd pl (homeric ionic) θύω 2 rage aor part act neut nom/voc/acc sg θύω 2 rage aor ind act 3rd pl (homeric ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
τεθυμένα — θύω 1 offer by burning perf part mp neut nom/voc/acc pl τεθυμένᾱ , θύω 1 offer by burning perf part mp fem nom/voc/acc dual τεθυμένᾱ , θύω 1 offer by burning perf part mp fem nom/voc sg (doric aeolic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)